To są moje notatki z rozmowy Igora Janke z Tomaszem Karwatką w podkaście „Układ Otwarty”. Wszystkie przemyślenia, obserwacje i strategie opisane poniżej pochodzą od rozmówców, szczególnie od Karwatki, który dzieli się swoimi doświadczeniami z budowania i sprzedaży firm technologicznych za setki milionów złotych.
TL;DR
- Dwie fundamentalne zasady sukcesu: rozpoznawanie rosnących trendów oraz świadomy dobór wspólników biznesowych
- Konkretne osiągnięcia: Divante sprzedane za kilkaset milionów złotych, Colstack za pół miliarda złotych do funduszu Viking Global
- Międzynarodowa ekspansja: przejście przez Y Combinator w Dolinie Krzemowej jako klucz do globalnego sukcesu
- Lekcje z porażek: nauka asertywnego przywództwa poprzez trudne doświadczenia i błędy w zarządzaniu
- Motywacja po sukcesie: budowanie od zera i inwestowanie w talenty, szczególnie byłych współpracowników
- Odpowiedzialność społeczna: fundacja „Las na Zawsze” jako przykład wykorzystania sukcesu biznesowego dla dobra wspólnego
- Praktyczna rada: przełamanie paraliżu planowania poprzez natychmiastowe rozpoczęcie działania
Początki – lekcje przedsiębiorczości z małej wsi
Karwatka pochodzi z Dłużyny w Wielkopolsce, gdzie wszyscy mieszkańcy mieli podobny status materialny. To sprawiło, że jako dziecko w ogóle nie myślał o pieniądzach, co paradoksalnie okazało się atutem w późniejszej karierze biznesowej.
Kluczowe doświadczenie przyszło podczas weekendowych wyjazdów na targ z pomidorami. Rodzice regularnie zostawiali go i brata samych na pół godziny, przekazując im pełną kontrolę nad sprzedażą. Młodzi Karwatkowie mogli ustalać ceny, negocjować z klientami i zatrzymywać całą kwotę ze sprzedaży.
Fundamentalne umiejętności wyniesione z handlu pomidorami:
- Poczucie sprawczości – świadomość, że zarabianie pieniędzy zależy od własnej inicjatywy
- Elastyczność cenowa – zrozumienie, że cenę można podnosić i obniżać w zależności od sytuacji
- Przełamywanie bariery w kontaktach z nieznajomymi
- Uczenie się odpowiedzialności za podejmowane decyzje
- Pierwsze doświadczenia z marketingiem (włącznie z symulowaniem zakupów)
Pierwszą prawdziwą firmą była strona internetowa agregująca treści blogów. Kiedy Agora zaproponowała jej zakup za kilkaset tysięcy złotych, bracia byli zaskoczeni samą możliwością „sprzedania strony internetowej”.
Fundamentalne zasady budowania firm technologicznych
Rozpoznawanie i wykorzystywanie rosnących trendów
Karwatka używa metafory „tornado” dla opisania zjawisk, które dynamicznie się rozwijają. Kluczem do sukcesu jest wskoczyć na falę wzrostu we właściwym momencie. Przedsiębiorca tłumaczy: „Robiąc w obszarze, który rośnie, ta fala to jest takie naturalne. Ona rośnie, a ty sobie na niej surfujesz i nawet jak robisz głupoty, to ta fala nadal cię będzie nieść”.
Najważniejszy moment do obserwacji występuje, gdy nowa technologia „trochę działa, trochę nie”. Karwatka wspomina iPhone’a jako przykład – urządzenie miało ciekawe funkcje, jednak brakowało mu podstawowych możliwości jak MMS-y. Mimo to obserwował ludzi „przyklejonych” do telefonu z niespotykanym wcześniej zaangażowaniem.
Praktyczny sposób rozpoznawania trendów:
- Monitorowanie technologii na granicy funkcjonalności
- Aktywne słuchanie sygnałów od użytkowników i otoczenia
- Obserwowanie nietypowego entuzjazmu wobec niedoskonałych produktów
- Śledzenie innowacji w różnych sektorach (AI, blockchain, energia)
- Dostrzeganie nowych zachowań konsumenckich
- Pamiętanie o cykliczności – silne trendy mogą być wypierane przez inne
Strategiczny dobór wspólników biznesowych
Druga fundamentalna zasada dotyczy budowania zespołu założycielskiego. Karwatka podkreśla, że większość przedsiębiorców odnosi większe sukcesy działając we współpracy niż solo. Nieliczni mają na tyle szerokie kompetencje, by samodzielnie obsłużyć wszystkie aspekty biznesu.
Proces wyboru wspólnika porównuje do „randkowania biznesowego” – konieczne jest wspólne wykonywanie projektów przed podjęciem ostatecznej decyzji. W deklaracjach wszyscy brzmią doskonale, jednak prawdziwy charakter ujawnia się dopiero podczas wspólnej pracy, szczególnie w stresujących sytuacjach.
Metodyka doboru wspólnika:
- Realizacja wspólnych projektów przed formalizacją partnerstwa
- Testowanie współpracy w trudnych i niewygodnych momentach
- Identyfikacja wzajemnie uzupełniających się kompetencji
- Weryfikacja zgodności długoterminowej wizji rozwoju
- Budowanie fundamentu zaufania przed podpisaniem umów
- Koncentracja na obserwacji działań, nie tylko słów
Droga do międzynarodowego sukcesu
Współpraca z bratem Piotrem zaowocowała powstaniem Divante – firmy rozwijającej sklepy internetowe przez 14 lat. Sprzedaż tej firmy za kilkaset milionów złotych otworzyła drogę do kolejnych przedsięwzięć.
Równolegle powstawał View Storefront, który zrealizował „amerykański sen” założycieli. Kluczowym momentem było przyjęcie do Y Combinator – prestiżowego akceleratora nazywanego przez Karwatkę „Harvardem dla startupów”. Przejście przez ten program umożliwiło zebranie znaczących rund finansowania od amerykańskich inwestorów.
Kolejnym przełomem była sprzedaż Colstack za 500 milionów złotych do funduszu Viking Global. Dla tego nowojorskiego giganta był to drugi zakup w Polsce, co świadczy o rosnącym zainteresowaniu polskimi firmami technologicznymi na arenie międzynarodowej.
Przełamywanie kryzysów i budowanie charakteru lidera
Karwatka szczerze przyznaje, że przez długi czas zmagał się z poczuciem nieadekwatności: „Bardzo często miałem takie poczucie, że jestem debilem, że jestem głupi”. Z czasem zrozumiał jednak, że podobne problemy dotykają większości przedsiębiorców, niezależnie od ich wykształcenia czy pochodzenia.
Anatomia błędów w zarządzaniu:
- Nieprecyzyjne przekazywanie informacji zwrotnej zespołowi
- Wyznaczanie celów bez jasnych kryteriów oceny
- Błędna koncepcja delegowania – mówienie „rób co chcesz” bez wprowadzenia
- Odbieranie autonomii zamiast jej stopniowego rozszerzania
- Zatrudnianie bez systemowego wdrażania nowych osób
Moment przełomowy: lekcja z nocnej jazdy
Decydującym doświadczeniem była powrotna jazda z Warszawy po serii nieudanych spotkań biznesowych. Wszystkie rozmowy zakończyły się fiaskiem, klienci anulowali umowy, a zespół narzekał na kierunek firmy. W drodze powrotnej Karwatka doświadczył fizycznego bólu w klatce piersiowej i myślał o zawale serca.
W tym momencie dojrzała kluczowa myśl: „To jest moja firma. Zrobimy to po mojemu”. Ta sytuacja nauczyła go asertywności w stosunku do świata zewnętrznego oraz odpowiedzialności za podejmowane decyzje.
Praktyczne zasady asertywnego przywództwa:
- Przejęcie pełnej odpowiedzialności za kierunek firmy
- Sformułowanie i komunikowanie jasnej wizji rozwoju
- Akceptacja faktu, że nie wszyscy będą zadowoleni z każdej decyzji
- Budowanie zespołu wokół ludzi podzielających podobną wizję
- Eliminowanie toksycznych relacji biznesowych
- Zachowanie koncentracji na celu, szczególnie w trudnych momentach
Motywacja po osiągnięciu stabilności finansowej
Po sprzedaży firm za setki milionów dolarów Karwatka nie zmienił radykalnie stylu życia. Nadal mieszka we Wrocławiu i prowadzi skromny tryb życia. Największą radość sprawia mu budowanie rzeczy od zera – dlatego sprzedaje firmy nie z braku wiary w nie, lecz by móc tworzyć kolejne projekty.
Obecnie zarządza funduszem Catch the Tornado, inwestując w inne startupy. Co zaskakujące, więcej zarobił już na firmach założonych przez byłych pracowników Divante niż na samej pierwotnej firmie. Ta obserwacja prowadzi do ważnego wniosku o wartości inwestowania w sprawdzone talenty.
Filosofia „przekazywania dalej”:
- Zarządzanie funduszem inwestycyjnym skupionym na wczesnych etapach
- Wspieranie finansowe byłych współpracowników w ich przedsięwzięciach
- Mentoring młodych ludzi przez program MD Fellowship
- Budowanie sieci polskich przedsiębiorców w Dolinie Krzemowej
Karwatka przywołuje książkę „Śmierć z zerem na koncie”, wyrażając przekonanie, że przekazywanie wielkich majątków jest problematyczne. Jego zdaniem największe szczęście polega na byciu „kowalem własnego losu”, dlatego pieniądze powinny zostać „dobrze wydane, zainwestowane” i przekazane dalej.
Las na Zawsze – biznes w służbie społeczeństwa
Inspiracją dla założenia fundacji był program radiowy w Radiu Nowy Świat, gdzie założyciel opowiadał o skupywaniu lasów zagrożonych wycinką. Karwatka zdecydował się wesprzeć inicjatywę, zaczynając od sfinansowania jednego hektara z okazji czterdziestych urodzin.
Przełomowym momentem było otwarcie uratowanego lasu pod Nowym Sączem. Podczas spotkania z mieszkańcami Karwatka usłyszał ich osobiste historie związane z tym miejscem – pierwsze randki, wieloletnie grzybobrania, rodzinne spacery. Wtedy zrozumiał, że „to nie jest tylko po prostu drzewa, tylko to są historie”.
Społeczny wymiar projektu „Połączona Puszcza Polska”:
- Cel: zgromadzenie 2000 hektarów (wielkość najmniejszego parku narodowego)
- Skupywanie lasów liściastych zagrożonych komercyjną wycinką
- Angażowanie przedsiębiorców jako „koła zamachowego” inicjatywy
- Wykorzystywanie mechanizmu dźwigni – każdy lider może włączyć swoją firmę i pracowników
- Budowanie społecznej presji na lepszą politykę ochrony środowiska
Karwatka zauważa, że udział w projekcie pozwala przedsiębiorcom odkryć swój społeczny potencjał. Firmy, które wsparły fundację, organizują dla swoich zespołów spacery po uratowanych lasach z przewodnikami przyrodnikami, tworząc łańcuch pozytywnego myślenia o środowisku.
Generacyjne zmiany w polskiej przedsiębiorczości
Podczas wizyty w San Francisco Karwatka przypadkowo spotkał się z 15 polskimi startupami działającymi na stałe w Dolinie Krzemowej. Obserwacja tego środowiska pozwoliła mu dostrzec istotne różnice między pokoleniami przedsiębiorców.
Charakterystyka pokolenia 40-latków (Karwatka):
- Pierwsze pokolenie z exitami i kapitałem do reinwestowania
- Zmagania z kompleksami językowymi przy nauce angielskiego
- Koncentracja na „przeżyciu” – brak czasu na networking
- Traumatyczne doświadczenia z urzędami (lęk przed listami poleconymi)
- Ograniczony dostęp do mentorów w czasach budowania firm
Nowe pokolenie (20-30-latkowie):
- Brak kompleksów językowych – angielski jako naturalny język komunikacji
- Znacznie wyższy poziom zaufania do współpracy międzynarodowej
- Aktywne budowanie sieci wsparcia („Polish Mafia” w USA)
- Zachowanie patriotyzmu przy globalnej perspektywie działania
- Dostęp do mentorów z poprzedniego pokolenia przedsiębiorców
Karwatka uczestniczy w 200-osobowej grupie WhatsApp łączącej polskich przedsiębiorców działających globalnie. Ta sieć wzajemnego wsparcia stanowi fundament dla przyszłych sukcesów polskiej przedsiębiorczości.
Bariery systemowe i propozycje zmian
Problem zaufania społecznego
Karwatka identyfikuje niski poziom zaufania jako hamulec rozwoju polskiego biznesu. Przedsiębiorcy często pytają: „Czy w ogóle warto brać pieniądze od inwestorów?” z obawy przed utratą kontroli nad firmą. W rezultacie nawet pozytywne relacje (otrzymanie finansowania) są obciążone nieufnością.
Praktycznym przejawem tego problemu są długotrwałe negocjacje umów. Polskie startupy przygotowują dokumenty na 100 stron, podczas gdy amerykańskie używają dwustronicowych formatek ściągniętych z internetu.
Krytyka dyplomacji gospodarczej
Karwatka ostro ocenia wsparcie państwa dla przedsiębiorców: „Polska dyplomacja gospodarcza leży i jest nieporównywalna do tego, co robią państwa, do których my dochodzimy”. Jako przykład podaje Chicago, gdzie PAIH ma jednego pracownika, a Francuzi – stu ludzi aktywnie pomagających przedsiębiorcom.
Problem akceptacji ryzyka gospodarczego
Janke i Karwatka omawiają kulturę karania za błędne decyzje biznesowe. W Polsce często nie odróżnia się kradzieży od podejmowania ryzyka gospodarczego, co zniechęca do innowacyjnych działań. Jak zauważa Karwatka: „Biznes na tym polega, że się podejmuje decyzje, które czasem są błędne”.
Praktyczny start w przedsiębiorczości
Na zakończenie rozmowy Karwatka dzieli się najważniejszą radą dla aspirujących przedsiębiorców. Kluczowa różnica między tymi, którzy robią biznes, a tymi, którzy tylko o nim myślą, to odwaga rozpoczęcia działania.
Metoda przełamywania paraliżu planowania:
- Zatrzymanie bieżącej aktywności i skupienie się na pomyśle
- Natychmiastowe napisanie e-maila do kogoś o swoich planach
- Rozmowa z najbliższą osobą o zamierzeniach biznesowych
- Pamiętanie, że pomysły są tanie – wartość ma wykonanie
- Rezygnacja z czekania na idealne warunki
- Rozpoczynanie od małych, mierzalnych kroków
- Szybkie testowanie zainteresowania rynku swoją koncepcją
Karwatka proponuje prostą praktykę: „Zatrzymać to wideo i napisać maila, albo na social mediach, albo pójść do osoby obok i powiedzieć o tym pomyśle”. Takie publiczne zadeklarowanie intencji tworzy presję motywacyjną do działania.
Polecana książka
W trakcie rozmowy Tomasz Karwatka wspomniał o pozycji, której filozofia jest mu szczególnie bliska:
„Śmierć z zerem na koncie” (Bill Perkins)
Książka ta odzwierciedla jego przekonanie o sensownym wykorzystywaniu majątku za życia zamiast odkładania go na później czy przekazywania w spadku.
Kluczowy insight
Paradoks odchodzących pracowników
Standardowo myślimy: Odejście wartościowego pracownika to strata wymagająca zatrzymywania za wszelką cenę lub gorzki zysk dla konkurencji.
W praktyce okazuje się, że: Odchodzący pracownik może stać się najlepszą inwestycją w karierze. Karwatka zarobił więcej na firmach założonych przez byłych współpracowników niż na pierwotnej firmie Divante.
Dlaczego to działa: Inwestowanie w znanych ludzi eliminuje główne ryzyko wczesnych inwestycji – niepewność co do charakteru i kompetencji założycieli. Masz przewagę informacyjną nad innymi inwestorami.
Test na jutro: Gdy następny pracownik zgłosi chęć odejścia, zamiast negocjować podwyżkę, zapytaj o jego plany i zaproponuj wsparcie inwestycyjne.
Ten wpis jest częścią mojej kolekcji notatek z ciekawych podcastów, webinarów i innych treści, które uważam za wartościowe i do których sam chcę wracać. Jeśli chcesz sprawdzić oryginalne źródła, znajdziesz je tutaj: Jak zbudować firmę wartą miliony？ Od pomidorów do Doliny Krzemowej. Polskie StartUpy Tomasz Karwatka
Dodaj komentarz
Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.